Her ay yeni bir önceki ayın rekorunu  kırın döviz, altının yükselişiyle beraber enflasyonun üç haneli rakamlara yaklaştığı Türkiye’de alım gücü her geçen gün düşüyor esnaflar iş yapamaz hale geliyor.Sanayileşmenin yok denecek kadar az olduğu sınır ticaretinin bitirildiği ve tarım-hayvancılığın son demlerini yaşadığı bölge illerinde yoksulluk parametreleri her geçen gün artıyor. Bölge illerinden olan Van, bir taraftan göç vermeye devam ederken bir taraftan da yoksulluk ve işsizlik her geçen gün artmaya devam ediyor. Alım gücünün her geçen gün düştüğü bir dönemde Van’ın ‘Yoksul pazarları’ olarak bilinen pazarlar dahi boşaldı. Rus Pazarı, Tuşba Halk Pazarı, Büyük Halk Pazarı ve Doğu Halk Pazarı olarak bilinen ve Van’da özellikle maddi durumu kötü olan yurttaşların tercih ettiği bu pazarlarda eski günlerden eser yok. Esnaflar her gün bir esnafın kepenk kapattığını belirtirken; böyle devam ettiği taktirde Van’ın en ucuz alış-veriş yerleri olan bu halk pazarlarında yeller eseceğine dikkat çekiyor.

‘Bir zamanlar halk pazarları panayır alanı gibiydi’

Tuşba Halk Pazarı’nda uzun yıllardır iç giyim ürünleri satışı yapan Ayfer Akdağ Acar, döviz kurundaki yükselişini maddi durumu iyi olmayan halkın alım gücünü büyük oranda etkilediğini belirtti. Van’da kuruluşları 20-30 yıla dayanan halk pazarlarında geçmişten eser kalmadığını hatırlatan Acar, “ Bir zamanlar bu semt pazarları kadın,çoluk-çocukla dolardı. Özellikle köylerden insanlar akın ederlerdi bu pazarlara, ve köyde üretip sattıkları ürünlerden elde ettikleriyle bu pazarlarda gönüllerince alış-veriş yaparlardı. Ve kimsenin gözü bir şeyde kalmazdı. Halk pazarları panayır alanı gibi cıvıl cıvıl idi.Ama maalesef son 5 yıldır her geçen gün gelen insan sayısı azalıyor ve her geçen gün bir esnaf kepenk kapatıyor. Bunun tek bir nedeni var o da döviz kurundaki yükselişle beraber sürekli yükselen enflasyon. Tedbir alınmazsa küçük esnaf tamamıyla yok olup gidicek” diyerek durumu özetliyor.

‘Sınır kapılarını halka esnafa açsınlar ‘

Büyük Halk Pazarı’nda mutfak eşyası satışı yapan Hacı Tunç, eskiden maddi durumu iyi olmayan aileler için alış-verişin tek adresi mevcut halk pazarları olduğunu hatırlatıyor. Ucuzluk denince kentte akla ilk gelen yerin halk pazarları olduğunu ve hala da diğer yerlere göre en uygun fiyatların bu pazarlarda olduğuna dikkat çeken Tunç, “ Van’da sanayi yok, üretim yok, tarım hayvancılık son günlerini yaşıyor.Sınır ili olmasına rağmen sınır kapılarından alış-veriş yapılmasına müsaade edilmiyor. Sadece İranlılar eğlenmek için geliyorlar ama bizler gidip oradan eşya getiremiyoruz. Sınır iliyiz ama sınırı bir hayrını görmedik sınır kapılarını halka ve esnafa açsınlar.İki ay önce 24 parça yemek takımını 700 TL’ye verirken; şimdi 1400 TL oldu. Çay tabakları altılı 40 TL iken şimdi 120 TL oldu. Yani pahalılık her gün artıyor. Esnaf olarak sattığımızı geri alamıyoruz.  “ diyerek yetkililere sınır kapılarının açılması yönünde çağrı yaptı.

Halka fiyatları sorduğunda söylemeye utanıyoruz ‘

Rus Pazarı’nda giyim malzemesi satan Hasan İşbilir adındaki esnaf ise esnaflık mesleğinin artık utanç mesleğine dönüştüğünü ifade ediyor. Van’da üretim adına tek bir alanın kalmadığına ve kentin her geçen gün göç verdiğine ve yoksulluğun zirve yaptığına dikkat çeken esnaf İşbilir “ Van halkı artık kendi yurdunda yaşayamıyor. Üretim alanları yok edildi. İnsanlar artık iki keçi besleyemiyor. Çünkü iki keçi bir takım elbise etmiyor. Küçük esnaflar her gün iflas ediyor ve kepenk kapatıyor. Yoksul insanlar giyinemiyor, yiyemiyor, gezemiyor tabiri caizse yaşayan ölüler gibi ortalıkta dolanıyor. Alım gücü o kadar düştü ki insanlar evlenemiyor. Yoksullar için ise evlilik artık hayalin ötesinde bir yerde . En ucuz halk pazarlarında dahi bir gelin çeyizini düzmeye çalışırsa şuan en az 500 bin TL eder. Bir çaydanlık seti olmuş 2 bin tl nasıl alacak insanlar. Müşteri gelip ürünlerin fiyatlarını söylediğinde ürünün fiyatını söylemeye utanıyoruz.  Her halk pazarından her gün neredeyse bir esnaf arkadaşımız kepengini kapatıyor. Bu Allah’tan reva mıdır ? Bu pazarlar eskiden dolup taşardı bak işte şimdi görüyorsunuz esnaf boynunu bükmüş günde 2-3 müşterinin gelişini bekliyor. Bu yanlış gidişata müdahale edilmese halk pazarlarında tek bir esnafın artık dayanmaya gücü yok “ diyerek kendilerinin ve halkın yaşadığı durumu özetliyor.