Türkiye’deki ekonomik  darboğaz her geçen gün yoksulluğun daha da artmasına neden oluyor. Ekonominin kötü gidişatının yarattığı yoksullaşma, sanayi ve turizmin yok denecek kadar az olduğu bölge illerinde daha derinden hissedilmekte. On yıl önceye kadar çöpten beslenen yada çöplüklerden katı atık toplayan tek bir  insanın olmadığı Van’da aile geçindirmek ve çocukları okutmak için çaba harcayan binlerce baba çöplerde ömür çürütüyor.  Yaşları 50-70 arası olan ve her birinin 3-4 öğrencisi olan babalar dondurucu kış soğuklarına rağmen çocuklarını okutabilmek için geceleri çöplerden katı atık toplayarak evlerini geçindiriyor çocuklarını okutuyor.

‘ Köyümüzde tek yoksul yoktu şimdi herkes yoksul ‘

İlerleyen yaşına rağmen gece gündüz demeden Van’ın geceleri -15 dereceye varan soğuk havasında çöp toplayan Ali Rıza Işık (65) 5 çocuk babası. Ailede çalışacak durumda iki kişi olduklarını belirten Işık, iki kız çocuğu ile bir erkek çocuğunun okul okuduğunu söylüyor. Işık, “ Biz doksanlı yıllarda Hakkari’den Van’a zorunlu göçle gelmek zorunda kaldık. Eskiden kendi köyümüzde ekonomik hiçbir sıkıntımız yoktu. Şeker çay haricinde her şeyimizi kendimiz üretiyorduk. Köylerimizde bir tane yardıma muhtaç insan bulunmazdı. Ama şehirlere göç etmek zorunda kalan ailelerin hepsinin durumu çok kötü. Ücra bir mahallede derme çatma bir evimiz var. Evde iki kişi çalışıyoruz.Devlet bize bir ton kömür veriyor o da bir aya yetmiyor. İki kızım ve bir oğlum okul okuyor. Bir oğlum bir kızım üniversite bir kızım da lisede okuyor. Masraflarını yetiştiremiyoruz. Benim elimden de bu yaştan sonra bir şey gelmiyor. Çocuklarım kızlarım okusun diye çöplerden katı atık toplayıp satıyorum. Çoğu zaman kötü koku ve soğuklardan kaynaklı hastalanıyorum ama mecburum “ diyerek dramını ifade ediyor.

‘Kızlarım okuyabilmek için çöp toplama işimde bana yardım ediyorlar ’

Çöplerden topladığı katı atıkları satarak çocuklarını okutmaya çalışan ve yaşamını idame etmeye çalışan diğeri de Ayhan Emek (47) adındaki vatandaş. Emek, evde tek çalışan kişi olduğunu ve bunun için çoğu zaman kız çocuklarının kendisine yardım etmek daha çok atık toplamak için ısrarla kendisiyle çalışmaya geldiklerin söylüyor. Yazları inşaatlarda çalışarak kışları ise inşattalar kapandığı için çöp toplamak zorunda kaldığını dile getiren Emek kendi hikayesini şöyle aktarıyor “ Çalışmaya daha küçük yaşlarda başladım. Evlendim omuzlarımdaki yük iki katına çıktı. Hele çocuk da olunca bu sorumluluk daha da arttı. 3 kız bir erkek çocuğum var. Kızlarımın üçü de okula gidiyor oğlum daha küçük. Kendimize ait kerpiçten bir evimiz var. Tek başıma çalışıyorum. Kızlarım da itiraz etmeme rağmen çoğu zaman derslerden arta kalan zamanda benle çıkıp sokaklarda çöplerden katı atık topluyor sırf okuyabilmek için. Bir gün çalışmasam aç kalacağız ve çocuklarım okula gidemeyecekler. Hayat pahalılığı her geçen gün artıyor ve bizler ne yapacağımızı bilemiyoruz. “ diyerek çaresizliğini dile getiriyor. Kendisiyle ropörtaj yaptığımız esnada 12 yaşındaki kızı J.E de babasına yardım ediyordu. J.E okumak ve öğretmen olmak için babasına yardım ettiğini ifade ederken gözleri doluyordu. Kendisiyle beraber iki ablasının daha okula gittiğini söyleyen J.E babalarından başka kimsenin yanlarında olmadığını üzülerek dile getiriyor.

‘ Çocuklarım okuyabilsin diye çöplerde ömür çürütüyorum ‘

Çöplerden katı atık toplayarak yaşamını çocuklarını okutan bir diğer vatandaş da Osman Nurşat (60).Nurşat uzun yıllardık bu işi yaptığını söylüyor. Kerpiç bir evde kirada oturduğunu söyleyen Nurşat, 4 erkek 2 kız çocuğunun olduğunu söylüyor. Nurşat “ Ben tam on yıldır bu işi yapıyorum. Van’da yapılacak başka bir iş yok. İki kızım 2 oğlum okuyor. Biz üç kişi çalışıyoruz bir ev geçindiremiyoruz. Çocuklarımın hepsi de okumayı çok istiyorlar. Ama benim onları okutacak ne kadar ömrüm kaldı bilemiyorum. Devletin verdiği bir kömür yardımıyla hayat olmuyor. Yada aylık verdiği bin tl çocuk parası hepimizin karnını doyurmuyor. Çaresiz ve umutsuzuz. Korkarım ki bu çaresizlik ve umutsuzluk çocuklarımın okumasına engel olsun. Günde en az 12 saat çalışıyorum. Sokak sokak çöplerden katı atık arıyorum. Çocuklarım okuyabilsin diye çöplerde ömür çürütüyorum “ diyerek çaresizliğini ve mecburiyetini dile getiriyor.

‘Çocuklarıma okul harçlığı veremiyorum ‘

Beş yıldır Van’da çöplerden katı atık topladığını söyleyen Zeki Beydüz (44) yaşındaki vatandaş da yaşanan ekonomik darboğazın ve kötü gidişatın kurbanlarından biri. Van’da işsizliğin her geçen gün arttığını söyleyen Beydüz, kentte çöplerden beslenen ve geçinen insan sayısının da her geçen gün arttığına dikkat çekiyor. Kendisinin de 4 çocuğu olduğunu söyleyen Beydüz “ İki kızım ve bir oğlum okuyor. Kızlar orta okul ve lise oğlum ise ilkokula gidiyor. İki odalı bir evde kirada kalıyoruz. Bir hayırsever sayesinde barınabiliyoruz. Evin tek çalışanıyım. Çocuklarımın okumasını çok istiyorum. Biz okuyamadık bari onlar okusun ama bu koşullarda onları nasıl okutacağımı bilemiyorum. Günde 12-13 saat gece gündüz çöplerden katı atık topluyorum günlüğümüz 400 ancak ediyor. Ve bu da hiçbir şeye yetmiyor. Çocuklarıma okul harçlığı veremiyorum. Sabah evde ne yeseler eve gelene kadar kantinden bir şey alıp yiyemiyorlar. Kırtasiye malzemelerini dahi yetiştiremiyorum. “ diyerek çaresizliğini gözleri dolarak dile getiriyor.