Van'da bulunan sayılı adalardan biri olan ve barındırdığı doğal yaşam alanıyla Van Gölü’ndeki martıların üreme noktası olan Çarpanak Adası'nda martıların doğal yaşam alanı tehdit altında. Resmiyette turizme kapalı olduğu belirtilen fakat hafta sonları yüzlerce insanın ziyaret ettiği Çarpanak Adası'nda, ziyaretçiler adada bulunan doğal yaşama farkında olmadan zarar veriyor. Martıların ilk baharla beraber yumurtlama sezonu olması ve bir süre sonra kuluçkaya yattığı yuvalar, ziyaretçilerin ayakları altında eziliyor tahrip oluyor. Birçok ziyaretçi yumurtalara basıyor ve doğal yaşam alanını yok ediyor. Konuya ilişkin görüş bildiren Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yaban Hayvanları Koruma ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürü Prof. Dr. Lokman Aslan, martıların doğal alanlarının sıkı bir şekilde koruma altına alınması gerektiğini, yaşam alanları ve üreme yerleri tahrip edilen martıların saldırganlaştığını, yaşanan tahribatla beraber ekolojik dengenin zarar gördüğüne dikkat çekti.

Türkiye’deki kuş türünün yarısı Van Gölü Havzası’nda yaşıyor

Türkiye’de yaşayan 475 kuş türünden 232’si Van Gölü Havzası’nda bulunuyor. Havzadaki en yüksek orana sahip olan martılar genellikle Çarpanak, Adır, Akdamar adalarını doğal yaşam alanı olarak tercih ediyor. İnsan yoğunluğunun çok az olduğu bu adalarda bahar mevsimiyle kuluçkaya yatan martılar burada üreme sürecini tamamlıyor. Nesli tehlike altında olmasa da üreme dönemlerinde doğal yaşam alanlarının adaları ziyaret eden insanlar tarafından bilinçsiz bir şekilde tahrip edilmesi martıların yaşam alanlarından kopmasına da neden olabiliyor.

‘Adalarda insan olmaması martılara üreme alanı olarak cazip geliyor’

Martıların yaşam alanlarının tahrip edilmesine ilişkin görüş bildiren Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yaban Hayvanları Koruma ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürü Prof. Dr. Lokman Aslan, Akdamar Adası’nın güney tarafında bulunan  Çarpanak ve Adır adalarının martıların üremek için en çok tercih ettiği alanlardan olduğunu bilgisini paylaştı. Aslan "Martılar doğal yaşam alanlarında oluşturdukları yuvalara yumurtalarını bırakıyor. Martıların özelikle adaları tercih etmesinin nedenlerin başında da buralarda insan yoğunluğunun olmaması ve tehdit oluşturmamasıdır. Akdamar Adası uzundur turizme açık ve insanlar sürekli gidiyor. Fakat Çarpanak ve Adır adalarında şimdiye kadar böylesi bir ziyaretçi akını yaşanmıyordu. İnsanların martıların üreme dönemi olan dönemlerde bu iki adaya asla gitmemeleri gerekiyor. Gittikleri ayak bastıkları bu alanlar martıların yaşam alanları üreme alanları. Bir ziyaret yapılacaksa da bu üreme döneminde değil sonraki aylarda yine kontrollü bir şekilde yapılmalıdır.  Çarpanak Adası’na doğru tekneyle gidişlerin yasaklanması gerekiyor. Yumurta bıraktıkları ve kuluçkaya yattıkları yerleri zarar gören martılar korkabiliyor, ürküyor ve haliyle saldırganlaşabiliyor. Hiçbir şey yapılmasa dahi en azından Mart-Nisan-Mayıs aylarında martıların üreme alanları zarar görmemesi için adalar ziyaretlere kapalı tutulabilir. "

'Ekolojik denge bozulursa insan ve yaban hayat karşı karşıya gelir'

Martıların genelde insan popülasyonunun olmadığı, kurt-tilki gibi biyolojik düşmanların olmadığı alanları doğal yaşam alanları olarak tercih ettiğini hatırlatan Aslan “ Eğer ki siz gidip martıların doğal yaşam alanlarını tahrip ederseniz yok ederseniz onlar da zamanla insanların yaşam alanlarına müdahil olurlar. Yuva yapmak ve bu yuvalarda üremek adına kentlere akın edebilirler. Binaların çatılarını mesken tutup kentin çöplerinden beslenerek dolaylı olsa da insanların yaşamına bir şekilde dahil olabilirler. Bu da karşılıklı olarak birbirinin yaşam alanlarına müdahaleyi getirir ve her türlü ekolojik dengeyi bozmaya dönük bir daimi tutuma dönüşebilir. Martılar şehirlere geldiğinde başka hayvanları da çeker bu alanlara çekebilir. İnsan ve yaban hayat karşı karşıya gelir bu durumda" diyerek olayın başka bir boyutuna dikkat çekmiş oldu.

‘Van Gölü Havzası’nda milyonlarca martı var’

Martıların neslinin şuan için tehlike altında olmasa dahi her zaman kontrollü bir korum planına tabi tutulması gerektiğinin altını çizen Aslan “ Martılar şubat sonu mart ayının başından başlamak üzere mevsim koşullarına da bağlı olarak Akdamar, Çarpanak, Adır adalarındaki doğal yaşam alanlarında yuva yapma ihtiyacı duymadan orta yere yumurtalarını bırakmakta ve sonrasında üzerine kuluçkaya yatmakta. Ada olduğu için biyolojik düşmanları yok ve insan az. Ve böyle böyle üreyen martıların şuan Van Gölü Havzası’ndaki sayıları milyonları buluyor. Biz insanların en değerli hazinesi doğal varlıklarımız ve canlılarımızdır. Bunları korumalı ve yaşam alanlarına saygıyla yaklaşmalıyız “ diyerek insanların bu duruma hassasiyetle yaklaşması gerektiğini belirtti.